Refakat izni nedir? Refakat izni şartları nelerdir?

Refakat izni bir işyerinde çalışan işçinin birinci dereceden yakını olan kişinin rahatsızlanması durumunda alınan izindir. Fakat zaman zaman kamuoyunda sanki her çalışanın refakat izni olduğuna dair söylemler duyuyoruz. Bu yazımızda refakat izninin ne olduğunu ve kimlerin refakat izninden faydalanabileceğini size anlatmak istedik. Refakat izni nedir? Refakat izni şartları nelerdir? Refakat izninden kimler faydalanabilir? Detaylar yazımızın devamında.

Refakat izni nedir?

Biraz önde de bahsettiğimiz gibi, refakat izni, çalışanların birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birinin yaşayacağı ciddi rahatsızlık/hastalık durumunda hayata geçirilen bir uygulamadır. Çalışanın annesi, babası, eşi , çocukları ve kardeşlerinden biri ciddi bir sağlık sorunu yaşarsa ve rahatsızlanan kişinin bakımı ile ilgilenecek kendisinden kimse yoksa, bu durumu sağlık kurumlarından alacağı evrak ile ispatlamak suretiyle refakat izninden faydalanabilir. Fakat şu aşamada tüm çalışanların ne yazık ki bu haktan faydalanma şansı bulunmamaktadır. Bu haktan şuan sadece, 657’ye tabii devlet memurları faydalanabilmektedir.

Devlet kurumlarında çalışan memurların, birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birinin yaşadığı rahatsızlık nedeniyle refakat izninden faydalanabilir. Fakat şu aşamada 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabii çalışan özel sektör çalışanlarının ne yazık ki refakat izni kullanma gibi bir şansı bulunmamaktadır. Çünkü tabii olduğu kanunda böyle bir hüküm bulunmamaktadır. Eğer, işe giriş esnasında işveren ile imzalanan toplu iş ya da bireysel iş sözleşmelerinde işçiye refakat izni verileceğine dair bir madde söz konusuysa ancak işçi işvereninden refakat iznini talep edebilir. Bunların dışında, hangi durumda olunursa olunsun, işçinin refakat iznini zoraki kullanma konusunda işverenine yaptırımda bulunamaz. İşçi, ancak işvereni ile anlaşmak suretiyle refakat iznini kullanabilir. Refakat izni özel sektörde tamamen işverenin inisiyatifindedir.

Özel Sektör Refakat izni

4857 sayılı İş Kanunu‘nun “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde,

İşçilerin, evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin sürelerinin, (c) bendinde de, bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinlerinin, çalışılmış günler gibi hesaba katılacağı öngörülmüştür.

Yine aynı Kanunun “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55. maddesinde de, yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller sıralanmıştır. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (i) bendinde,

İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinlerin yıllık izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacağı ifadelerine yer verilmiştir. Bknz: Mazeret izni kaç gündür?

Yıllık izin bakımından çalışılmış sayılan haller, 4857 Sayılı iş kanunu madde 55

Yani 4857 sayılı İş Kanunu’nda, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir madde bulunmamaktadır. İşçi ve işveren arasındaki toplu ya da bireysel iş sözleşmesinde bu konu ile ilgili bir madde bulunmuyor ise, son söz işverenindir.

Devlet memurlarında refakat izni

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun 102. maddesinde yıllık izin, 104. maddesinde mazeret izni, 105. maddesinde hastalık ve refakat izni ve 108. maddesinde aylıksız izin hakları düzenlenmiştir. Devlet Memurun çocuğunu veya eşini mesai saatleri içerisinde ve günü birlik doktora götürmesi halinde izinli sayılıp sayılmayacağı ile ilgili bir düzenlemeye de yer verilmemiştir.

Ancak refakat iznine ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun 105 inci maddesinin son fıkrasında; “

Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” ifadelerine yer verilmiştir.

Yine refakat izni ile alakalı 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10’uncu maddesinde ise;

1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;

a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,

b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.

Refakat izni nedir? Refakat izni şartları nelerdir?

• 
  İşçinin haklı nedenle fesih hakkı
  Umut ULU tarafından
  Başlıklar İşçinin haklı nedenle fesih hakkıİşçinin haklı nedenle fesih süresi İşçinin haklı nedenle fesih hakkı Hepimizin bildiği gibi iş sözleşmelerini feshetmek için bir neden oluşması gerekmektedir. İşçi ya da işveren zaman zaman bir takım problemlerden dolayı iş sözleşmesini tek taraflı olarak feshedebilir. Normal şartlar da işçinin yapacağı bu işlemler genel olarak istifa olarak nitelendirilse de […]
• 
  SGK rapor parası alma şartları nelerdir?
  Umut ULU tarafından
  SGK rapor parası alma şartları Hepimizin bildiği gibi halk arasında rapor parası olarak bilinen  geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanma belirli şartlara bağlanmıştır. Rapor ücreti ise, geçici iş göremezlik belgesine sahip kişinin çalışmadığı günlerine dair işverenden değil Sosyal Güvenlik Kurumundan hak sahibine ödenen ücrettir.  Bu neden ile raporlu olarak geçirilen  dönemlerde raporlu kişinin gelir kaybının önlenmesi ve mağduriyetlerin olmaması […]
• 
  Servis güzergahının değişmesi
  Umut ULU tarafından
  Servis güzergahının değişmesi  Soru: Merhaba, yaklaşık iki senedir özel bir şirkette çalışıyorum. İşe gidip gelirken iş yerinin servisini kullanıyorum. Son bir aydır servis güzergahında problemler yaşıyorum. Normalde beni indirmesi gereken yerde değil de, yaklaşık iki kilometre ileride indiriyor beni. Ben iki senedir servis ile evime gidip gelirken, şimdi ekstra dolmuş masrafı da yapmak zorunda kalıyorum. […]
• 
  Geçersiz neden ile yapılan feshin sonuçları nelerdir?
  Umut ULU tarafından
  Geçersiz neden ile yapılan feshin sonuçları nelerdir? Günümüz iş hayatımızda her gün yüzlerce işe alım ve işten çıkış işlemi yapıyor. Tabi, işe alış işlemleri hem işçi hemde işveren açısından gayet heyecanlı ve güzel bir şekilde başlarken ne yazık ki işten çıkış işlemleri genellikle hüzünlü ve problemli olabiliyor.  Bugünkü yazımızda, biz işveren tarafından gerçekleşen fesihler de […]
• 
  Part time çalışanlar işsizlik maaşı alabilir mi?
  Umut ULU tarafından
  Part time çalışanlar işsizlik maaşı alabilir mi? Soru: Merhaba, Ben 3 yıldır bir restaurant da haftanın 4 günü part time olarak çalışmaktayım. Ay sonu itibari ile restaurantın kapanacağı bilgisi geldi. Tüm haklarımızı verecekler ama bir şey merak ediyorum. Ben işsizlik maaşından faydalabilir miyim? Part time çalışanlar işsizlik maaşı alabilir mi? Bir arkadaşım prim kesintisinden dolayı […]

1. 

   Merhaba, genelde okuduğum yazıların kim tarafından yazıldığını önemsiyorum dikkate alabilmek için. Hakkımda kısmı bulmaya çalıştım ancak bulamadım. Yazar olarak mesleğiniz…

2. 

   Merhabalar ben 77 doğuluyum 11/8/1998 yılında bi inşaat firmasında bir buçyk ay çalıştım sonra çıktım fakat benim sicil numaramın karşısında…

3. 

   Merhabalar 2005 doğumluyum babamdan yetim maaşı alıyorum lise 12.sınıftayım eğer 2.dönemi açıktan okuyup sonrasında üniversiteye gitsem maaş almaya devam eder…

4. 

   Mrb1996 askere gitdim otarih sicim numarası sigorta yaptırmışlar adı değişik başka ismi var yardımcı olurmusun

5. 

   ÖMER bey merhaba, Apartmaninizda bundan önce hiç sigortalı çalışmadiysa, oncelikle tescil işlemi yapmalisiniz. E devlet sistemine girip, arama bölümüne isyeri…