Anlaşarak işten ayrılma ve işsizlik maaşı
Soru: Merhaba, ben yaklaşık 8 yıldır özel bir şirkette çalışıyorum. Biraz nakit paraya ihtiyacım var ve bu neden ile zor durumdayım. İşverenim ile anlaşarak kıdem tazminatımı alarak işten ayrılmayı teklif ettim ve kendisi de kabul etti. Fakat kafama takılan bir şey var. Ben bu şartlarda işten ayrılırsam işsizlik maaşından faydalanabilir miyim? Teşekkür ederim.
Cevap:
Merhabalar,
Bahsettiğiniz durumuz ile ilgili 4857 Sayılı İş Kanunu‘nda bir hüküm yok. Yani iş sözleşmesinin anlaşarak sona erdirilmesi gibi bir durum söz konusu değil. Fakat bahsetmiş olduğunuz durum ikale yani; bozma, yürürlükten kaldırma, feshetme; iki kişinin, aralarında yaptıkları herhangi bir akdi, anlaşmayı bozmaları. durumunu ortaya çıkartıyor.
İkale ne demektir?
İkale yukarıda da söz ettiğimiz gibi iki kişinin aralarında yaptıkları bir sözleşme, ya da iki kişinin anlaşma suretiyle, geçmiş dönemlerde imzalamış oldukları sözleşmeleri karşılıklı olarak feshetme yani bozma anlamına gelir. Bu neden İşveren ve işçinin herhangi bir sebepten ötürü, anlaşmak suretiyle iş akdini sonlandırma işlemine ikale denilmektedir.
İkale işlemleri her ne kadar mevzuatımız da yer almasa da oldukça sık bir şekilde uygulanmaktadır.
Taraflar ikale sözleşmesini imzalamadan önce, iş sözleşmesinin hangi şekilde sona ereceğini ve sözleşmesin sona erişinden itibaren ne gibi haklara sahip olacağı konusunda mutabakat sağlamalı ve tüm konularda anlaşma sağladıktan sonra sözleşmeye imza atmalıdırlar. İmzaladıkları bu sözleşmelere de ” ikale sözleşmesi ” denilmektedir.
İkale ne işçi feshidir, ne de işveren feshidir.
Fakat daha önce de bahsettiğimiz gibi mevzuatımızda bu tarz bir düzenleme yok. Doğal olarak işverenler tarafından iş akdi feshedilen işçileri için Sosyal Güvenlik Kurumu‘na elektronik ortamda verilmesi gereken işten çıkış bildirgesi‘nde de işten çıkış kodu olarak hangi kodu kullanacakları her zaman soru işaretlerini de beraberinde getirmiştir.
İkale ile gerçekleşen fesihlerde, biten iş ilişkilerinin Sosyal Güvenlik Kurumu‘na bildirimleri her zaman tereddüt yaratmaktadır. Zaman zaman işverenlerden de bu tarz bir sorular alıyoruz ve açıkça söylemek gerekir ise, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun uyguladığı işten çıkış kodlarını incelediğimizde, ikale için en doğru kodun “22-diğer nedenler” olduğu görülmektedir.
Eğer işveren 22 – diğer nedenler kodu ile bildirimde bulunursa işsizlikten faydalanamazsınız.
Fakat “22-Diğer Nedenler” kodunun seçilmesi durumunda işçinin olası bir işsizlik maaşına başvurması sonucunda olumlu yanıt alması söz konusu olmayacak üstelik, işverenin de ödemiş olduğu tazminatı gider olarak yazması ve gelir vergisinden muaf tutması mümkün olamayacaktır. Çünkü ödenen artık kıdem tazminatı değil, sözleşmesel bir tazminat haline gelecektir. Bknz: Kıdem tazminatı hakkında her şey
Özetleyecek olursak şayet;
İşsizlik maaşı ile ilgili prim şartlarını yerine getirseniz dahi işten çıkışınız ile ilgili sizin adınıza beyan edilen işten çıkış bildirgesinde ki ” işten çıkış kodu” büyük önem arz etmektedir. Normal şartlar da anlaşmalı olarak gerçekleşen fesihler de 22 – diğer nedenler kodu seçilmelidir. İşvereniniz de bu kodu seçer ise ne yazık ki işsizlik maaşından faydalanmanız mümkün olmamaktadır. İşsizlik maaşından faydalanmanıza sebep olacak onlarca kod var tabiki burada son karar işvereninizin. Bu konuyu son olarak işvereniniz ile görüşmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz.
