Servis beklerken geçirilen kaza iş kazası mıdır?
Soru: Merhaba, bir personelimiz iş yerine gelmek için durakta servis beklerken bir araba kontrol çıkmış ve kaldırımda bekleyen çalışanımıza çarpmış. Çalışanı hastaneye götürmüşler ve orada iş kazası işlemi yapılmış. Servis beklerken geçirilen kaza iş kazası mıdır? Bende bu durumda iş kazası bildirimi yapmak zorunda mıyım? Geri dönerseniz çok sevinirim, iyi çalışmalar.
Cevap:
Merhabalar,
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesinde sayılan hallerde meydana gelen ve sigortalıyı olaydan hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaylar iş kazası sayılmaktadır.
Servis beklerken geçirilen kaza iş kazası mıdır?
Buna göre bir kazanın normal şartlar da iş kazası sayılabilmesi için;
- Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak iş yeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
- Aynı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
Meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaylar iş kazası sayılmaktadır. Bknz: Şirket aracıyla gerçekleşen kaza iş kazası mıdır?
Servis güzergahını kim belirler?
Eğer işçiler iş yerlerine, işverenin sağladığı bir araç ile getirilip götürülüyor ise, doğal olarak bu aracın güzergahı, işveren tarafından belirlemektedir. Servisin normal şartlar da işveren tarafından belirlenen duraklarda işçileri almak zorundadır. Günümüz de özellikle büyük şehirler de bu uygulama oldukça zor olsa bu konu oldukça önem arz etmektedir.
Her ne kadar mevzuatımız da sizin başınıza gelen olay ile ilgili bir hüküm bulunmasa da, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi servisi beklerken yaşanan trafik kazasında ” iş kazası “ kararı vermiştir.
Bu neden ile, işveren tarafından sağlanan araç ile işine gitmek için işverenin belirlediği güzergahta hazır olan işçinin, servisi beklediği sırada yaşadığı bu kazanın iş kazası olarak nitelendirilmesi son derece doğaldır. Bknz: Özel araç ile gerçekleşen kaza iş kazası olarak nitelendirilebilir mi?
Burada önemli olan husus; İşçinin evinden servisin kalkacağı durak arasında yaşanan hadisenin iş kazası sayılmayacağı, sadece işverenin belirlediği servis durağında gerçekleşen kazanın iş kazası olarak nitelendirilebileceğidir. Yani siz işveren olarak a noktasından kalkması konusunda talimat verdiğiniz servisi, a noktasında bekleyen işçi bir trafik kazası geçirir ise, kaza geçirir ise, bu bir iş kazasıdır. Yok hayır siz a noktası konusunda talimat verdiğiniz halde işçi b noktasında servisi beklerken bir kaza geçirir ise, bu durum iş kazası olarak nitelendirilmemektedir. Buradaki önemli konu, işveren olarak servis güzergahlarını belirlemek ve yazılı olarak servis firmasına ve işçilere tebliğ etmeniz ile alakalıdır.
Eğer her şey sizin talimatlarınıza uygun ise, siz de işçiniz ile ilgili iş kazası bildirimi yapmak durumundasınız. Aksi taktirde idari para cezası ile karşılaşabilirsiniz. Bknz: İş kazası bildirimi yapmama cezası
Konu ile ilgili örnek kararı aşağıda bulabilirsiniz.
TC
Yargıtay
21. HUKUK DAİRESİ
E. 1996/2674
K. 1996/2738
T. 14.5.1996
• İŞ KAZASI SAYILMA ( Servis Aracını Beklerken Durakta Trafik Kazası Geçiren Sigortalı )
• SERVİS ARACINI BEKLEME SIRASINDA DURAKTA TRAFİK KAZASI GEÇİRME ( İş Kazası Sayılması )
• SİGORTALININ DURAKTA SERVİS ARACINI BEKLERKEN TRAFİK KAZASI GEÇİRMESİ ( İş Kazası Niteliği )
• TRAFİK KAZASININ İŞ KAZASI NİTELİĞİ ( Durakta Servis Aracını Beklerken Meydana Gelen )
506 / m.11 / Evet
ÖZET : Sigortalı; servis aracına binmek üzere, işveren tarafından belirlenen yerde beklerken, üçüncü şahsa ait aracın çarpması sonucu yaralanırsa, bu olayın iş kazası sayılması gerekir.
DAVA : Davacılar, murisleri meydana gelen kazanın bir iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
KARAR : Dava, zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılması gerektiğinin saptanması istemine ilişkindir. Zararlandırıcı sigorta olayının, sigortalının işveren tarafından belirlenen yerde, servis aracını beklerken oluştuğu uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, sigortalının işe gitmek için işveren tarafından belirlenen durakta servis aracını beklerken, üçüncü şahsa ait aracın çarpması sonucu oluşan zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılıp sayılmayacağı noktasında toplanmaktadır.
Sosyal Sigortalar Kanununun bu davanın yasal dayanağını oluşturan 11-A/e maddesine göre, sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmesi sırasında, bedence ve ruhça arızaya uğratan olay iş kazasıdır. Somut olayda sigortalı, servis aracına binmek üzere işveren tarafından belirlenen yerde beklediği sırada, ruhca arızaya maruz kaldığı açıktır. Hal böyle olunca ve özellikle zararlandırıcı sigorta olayının, yukarıda sözü geçen maddenin ( e ) bendinde vurgulandığı üzere sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülmesi sırasında, başka bir anlatımla, servis aracına binmek üzere işveren tarafından belirlenen yerde beklediği sırada oluştuğuna göre, sigorta olayının iş kazası sayılması gerektiği hukuksal gerçeği ortadadır. Zira, ( e ) bendinde; “götürülmesi sırasında” sözcüklerinin sigortalıların işveren tarafından belirlenen yerde servis aracına binmek üzere toplu olarak bulundukları hazırlık dönemini de kapsadığı söz götürmez. Öte yandan, “götürme sırasında” sözcüklerinin salt-servis aracında geçen süreyi değil, servis aracına binmeden önceki süreyi de kapsadığı biçiminde yorumlamak, sosyal güvenlik hukukunun ilkelerine de uygun düşeceği tartışmasızdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın davanın kabulüne karar vermek gerekirken, yazılı şekilde reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle ( BOZULMASINA ), temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 14.5.1996 gününde oy birliği ile karar verildi.
