İşçinin ücretinin düşürülmesi

Aslında bunları yazarken çoğu kişiye ütopik geliyor bu durum ama özellikle son dönemler de sıklıkla insanların çalıştıkları işyerlerinde ücret düşüşü ile karşılaştıklarına dair serzenişlerini okuyorum maillerimde. Kimi ekonomik durumdan dolayı bunu yapıyor, kimi ise, piyasa da daha uyguna çalıştırabilecek insan bulabileceğini iddia ederek işçiyi tehdit etme yoluyla bu yola başvuruyor. Tabi ki bu duruma itiraz eden kadar, içinde bulunduğu bir takım sıkıntılardan dolayı bu can sıkıcı durumu kabul etmek zorunda olan insanlar da mevcut. Benim gayem, akıl vermek değil. Tabi ki insanların kararı ama fikriniz ne olur diye soracak olursanız? Ben böyle bir usulsüzlüğe asla boyun eğmemeniz taraftarıyım. Sadece yol gösteriyorum, ne yazık ki hayatın gerçeklerini de görmemezlikten gelemiyoruz çoğu zaman.

İşçinin onayı olmaksızın ücretinin düşürülmesi haklı fesih sebebidir.

Bir sözleşmeye tabii olarak çalışan işçilerin ücretlerinin herhangi bir nedenden dolayı düşürülmesi işçi aleyhine çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak kabul edilmektedir. İşverenin yönetim hakkından dolayı karar yetkisinin olması o işverenin bu tarz ücret düşürme olaylarının kararını tek başına alacağı anlamına gelmemektedir. Muhakkak konuyu işçisine yazılı olarak bildirmeli ve işçisinin onayını almak zorundadır. İşçi ise bu tarz bir durum ile karşılaşır ise, kabul etmek zorunda değildir. İşçi arzu eder ise, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24/II-e maddesine dayanarak iş sözleşmesini haklı neden ile feshedebilir.

Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi

Konu ile ilgili 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 22. Maddesi’nde;

İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.

Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.

İfadelerine yer verilmiştir.

Ücretin düşürülme işlemi ve usül

İlgili kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere,

İşveren bu durumu muhakkak işçiye yazılı olarak bildirmek zorundadır.
İşçi işverenin bu talebini reddetme hakkına sahiptir.
Altı gün içinde yazılı olarak bildirim yapılmayan ya da yazılı olarak yapılsa dahi işçi tarafından kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamamaktadır.
İşveren, bildirim sürelerine riayet etmek suretiyle işçinin iş sözleşmesini feshedebilir.
İşçi, işverene konu ile ilgili dava açabilir. Bknz: İş davalarında ilk durak arabulucular oldu

Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları

4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 18. maddesi’ne göre, Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, iş yerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.

Her işveren ortada herhangi bir neden yokken, istediği işçiyi işten çıkartamaz. Ücret değişikliği de bu tarz bir konudur. Evet, işveren işçinin iş sözleşmesini bildirim sürelerine riayet ederek feshedebilir fakat, işçi bu raddede arzu eder ise, işverenine karşı feshin geçersiz olduğuna dair işlem yapabilir.

Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları başlıklı 21. madde’de İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.

Özetlememiz gerekir ise şayet;

İşçi;

İşveren tamamen kendi yönetim hakkını kullanarak tek taraflı, işçi ile mutabakat sağlamadan işçinin maaşını düşüremez. Eğer düşürür ise, İşçi iş sözleşmesini 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 24/II-e maddesine dayanarak haklı neden ile feshedebilir.

Bunun neticesinde;

İşçi iş sözleşmesini fesheder ise, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Tarafların birbirlerinden ihbar tazminatı talebi olmayacaktır.

İşveren;

İşveren ücretin düşürülmesi ile ilgili kararını işçiye yazılı olarak yapmalıdır.
İşveren ücretin düşürülmesi ile ilgili cevabına olumsuz cevap veren işçiyi, bildirim sürelerine riayet etmek koşulu ile tüm haklarını ödeyerek işten çıkartabilir. Bknz: İhbar tazminatı hakkında merak edilenler
İşten çıkarılan işçi, arabulucu aracılığıyla feshin geçersiz olduğunu ve bu neden ile işe iadesini talep edebilir. Eğer herhangi bir uzlaşma söz konusu olmaz ise, işçi dava yoluna başvurabilir.