Çalışma saatlerinin değiştirilmesi
Çalışma saatlerinin değiştirilmesi
İşveren işçisinin çalışma saatlerini değiştirebilir mi?
Soru: Merhaba, ben bir fabrika çalışmaktayım. Fabrikamızda bazı bölümler vardiyalı olarak çalışıyor. Son dönemlerde bir takım nedenlerden dolayı personel azlığı yaşanıyor ve bu neden ile benim artık vardiyalı çalışmamı istiyorlar. Eğer bu teklifi kabul etmezsem işten çıkartmakla tehdit ediliyorum. Böyle bir hakları var mı? Bu isteği kabul etmezsem tazminatımı öderler mi? Çalışma saatlerinin değiştirilmesi bu kadar kolay ve basit alınan bir karar mıdır? Bana yardımcı olur musunuz? Teşekkürler.
Cevap:
Merhabalar,
Daha önce çalışma koşullarında ki esaslı değişiklikler ile ilgili bir yazımızı sizler ile paylaşmıştık. Orada olduğu gibi bu konuda da direk 4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 22. Madde’sini sizlere tekrardan hatırlatmak istiyoruz.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 22. Madde’sinde;
Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi
İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da iş yeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ile 21. madde hükümlerine göre dava açabilir.
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.
İfadelerine yer verilmiştir.
Çalışma saatlerinin değiştirilmesi
İşveren yazılı olarak bildirmek suretiyle ve işçisi ile anlaşabildiği taktirde çalışma koşullarında değişikliğe gidebilir. İş koşullarında esaslı değişiklik, yapmak isteyen işveren, bu talebini işçiye yazılı olarak önermek zorundadır.
İşverenin yazılı önerisi üzerine işçinin de, altı iş günü içinde bu öneriyi kabul ettiğini işverene yazılı olarak bildirmesi zorunludur.
İşçiye teklif edilen sözleşme değişikliğinin İş Kanunu’na, taraflar arasında imzalanan iş sözleşmesine, ölçülülük ilkesine uygun olmasına ve işçiden bu teklifi kabul etmesinin makul bir durum olması gerekmektedir. İşveren yönetim hakkını kötüye kullanmamalıdır. Bu neden ile işverenin, işçiye mümkün olduğunca en az olumsuzluk teşkil eden teklifte bulunulmalıdır. İşverenin önerdiği değişiklik teklifinin feshin tek alternatifi olması gerekmektedir.
Eğer olası bir olumsuzluk durumu söz konusuysa, tarafınızdan kabul edilmeyen değişiklikler nedeniyle iş sözleşmenizi işveren feshederse kıdem ve ihbar tazminatı hakkınız doğacaktır.
Ayrıyeten işvereniniz tarafından sizin iş yerinizde ki çalışma şartlarınızın değişikliği, çalışma koşullarının sağlıklı bir şekilde uygulanmadığı anlamına gelmektedir. Bu durum ise size 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi gereği iş sözleşmenizi haklı bir neden ile feshetme şansı vermektedir. Haklı neden ile gerçekleşen fesihlerde ihbar tazminatı dışında ki tüm haklarınızı işvereninizden tahsil edebilirsiniz. Bknz: Haklı neden ile fesih ve ihbar tazminatı
İş sözleşmelerine dikkat edin
Genellikle yeni bir işe başlamanın verdiği heyecan ile pek dikkate alınmadan imzalanan iş sözleşmeleri bu tarz durumlarda hayati önem arz etmektedir. Her ne kadar işverenlerin iş sözleşmelerinde bir usulsüzlük yapma şansları olmasa da ( yaparsa o sözleşme geçersiz kabul edilir. ) imzalanan o sözleşmenin muhakkak okunması, anlamadığı yerler ile ilgili de bir uzmana danışması gerekmektedir. Bknz: Belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği
Dilerseniz bu konu ile ilgili bir örnek verelim.
Taraflar arasında imzalanan iş sözleşmelerinde; ” Çalışma süreleri haftanın çalışılan günlerine, günde belirlenen yasal saati aşmamak koşulu ile, farklı şekillerde dağıtılabilir. Ayrıca, işin niteliği ve şartlarına göre, işe başlama ve bitiş saatleri de, işçiler için farklı şekillerde düzenlenebilir ve gerektiğinde değiştirilebilir.“
Şeklinde bir ibare varsa şayet, işveren avantajlı duruma geçebilir.
Yani imzaladığınız iş sözleşmesinde bu tarz bir madde söz konusu ise, işverenin çalışma saatlerinde ki değişiklik talebine olumsuz cevap vermek oldukça zor olacaktır.
Konuyu özetleyecek olursak şayet;
- İşveren size hangi nedenden ötürü vardiyalı bölümde çalışmanız gerektiğini yazılı bir şekilde size detayları ile karar tarihinden itibaren altı iş günü içerisinde beyan etmek zorundadır.
- Sizde işvereninizin talebine altı iş günü içerisinde yazılı olarak geri bildirim yapmak ile mükellefsiniz.
- İşvereninizin çalışma saatlerinde değişiklik kararını kabul etmek zorunda değilsiniz.
- İşvereninizin çalışma saatlerinde değişiklik kararını kabul etmemeniz durumunda işvereniniz sizi bildirim sürelerine riayet ederek ve tüm haklarınızı ödeyerek işten çıkartabilir.
- İşveren her ne kadar bu konuda bir takım yaptırımlarda bulunma gücüne sahip olsa da, bu sebepten ötürü %100 haklı bir neden ile iş akdinizi tazminatsız bir şekilde feshedemez.
- İşe iade hakkınız her zaman bakidir. İşe iade durumları için Bknz: İşe iade davaları ve arabuluculuk dönemi başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
benim işverenim ayın 1 haftası 8-5 olan mesaimi 9-6 yapmak istiyor… buna durumumun elverişli olmadığını söylememe rağmen gelmiyorsan çıkar gidersin diyor.. sizce böyle birşeye hakları var mı
Nilüfer hanım merhaba,
08:00 17:00 – 09:00 – 18:00 saatleri konusunda çalışma şartlarınızda esaslı bir değişiklik olacağını düşünmüyoruz. Eğer gerçekten geçerli bir nedeniniz var ise o zaman işin rengi tabiki değişir. Fakat, net karar için iş sözleşmenize bakmanızda fayda var. Eğer iş sözleşmenizde işverenin çalışma saatlerinde değişiklik hakkına dair bir madde var ise, ne yazık ki mevcut duruma itiraz edemezsiniz.
Görüşmek üzere,
işverenim,yaklaşık 4 yıldır 08.00-18.00 olan ve haftada 5 gün olan iş saatimizibeş gün,08.30-17.30,cumartesi(ilave gün) 9.00-15.00 yapmak istiyor.bu konuda şirkette görevli(iş veren vekili değil)mail adresimize bildirim yaptı(bu değişikliğin işveren tarafından yapıldığına dair hiç bir bulgu da yok).yani fazladan c.tesi günleri de çalışmaya zorluyor.bu isteğe itiraz etsek ve c.tesileri işyerine gitmesek,işveren haklı fesih uygulayabilir mi?
Merhaba Kemal Bey;
İş sözleşmeniz de çalışma saatlerinde ki olası değişiklikler ile ilgili işverene bir hak verdiyseniz sıkıntı yaşayabilirsiniz ama işveren sadece yönetim hakkını kullanarak, çalışma koşullarında değişikliklere gidemez. İşçileri ile muhakkak anlaşmak zorundadır. Eğer bizim iş yerimizde hafta içi 08:30 – 17:30, cumartesi 09:00 – 15:00 arası çalışma var ve ben cumartesi çalışmak istemiyorum deseydiniz, o zaman size böyle bir hakkınızın olmadığını rahatlıkla söyleyebilirdik ama şuan işveren iş yerinde ki iş akışını tamamen değiştiriyor. Uygun bir şekilde bu duruma itiraz edebilirsiniz.
Şöyle bir örnek vermek gerekir ise:
Haftada 45, günde 7.5 saat çalışan bir işçi, haftada 45, günde 11 saatte çalıştırılmaya zorlanamaz. İşçi çok rahat bir şekilde, ben işverenim ile bu şekilde anlaşmadım ve bu şekilde günde 11 saat çalışmak bana zor geliyor diyebilir. Bu işçinin iş şartlarının ağırlaşması anlamına gelmektedir. İşverenin işçiye ” haftalık 45 saat çalışman gerekiyor, bunu da istediğim günlerde yaparım” deme şansı bulunmamaktadır. Adil, objektif ve mantıklı değişiklikler dışında bu duruma itiraz edebilirsiniz.
Ayrıca bu tarz bildirimler, işveren tarafından size yazılı olarak yapılmalıdır. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
Görüşmek üzere,