Ücret işçinin en önemli gelir kaynağı, işverenin de işçinin yerine getirmiş olduğu iş edimi sayesinde, en temel borcudur. İşçi iş sözleşmesine tabii olarak çalıştıktan sonra, ücretine hak kazanır ve işverende bu hak ediş karşılığında işçiye bir ücret öder. Fakat zaman zaman iş hayatımızda bir takım nedenlerden dolayı ücretini alamama gibi durumlar oluyor. Peki bu durumda ne yapacağız? Ücretini, maaşını alamayan işçi ne yapacak? Gelin bunu biraz detaylandıralım.
Öncelikle bilinmesi gereken en önemli şey, işçi emeğinin karşılığını muhakkak almasıdır, zaten 4857 Sayılı İş Kanunu’da bu konuda hükümler bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, işçinin işi bırakmadan, işverene olan iş görme edimini yerine getirmemektir.
Ücretini alamayan işçi ne yapmalıdır?
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 34. maddesi gereği mücbir sebep olmadığı halde ödeme gününden itibaren 20 gün içinde ücreti ödenmeyen işçi, ücreti ödenene kadar iş görme borcunu yerine getirmeyebilir.
Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Başlıklar
Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
İşverenler çalıştırdıkları işçilere ücret ödeme gününden itibaren herhangi bir mücbir yani zorunlu neden söz konusu değil ise, 20 gün içerisinde ücret ödemelidir. Eğer ücret ödeme gününden itibaren 20 gün içerisinde işçilere herhangi bir ücret ödemesi yapılmaz ise bu sefer işçiler, işverenine karşı olan sorumluluklarını yerine getirmeme hakkında sahip olurlar. Bunlardan bir tanesi işçinin iş görme edimini yerine getirmemektir. İşçi, her gün iş yerine gelip, iş başı yapmama hakkına sahip olacaktır. Fakat burada işçiler nazarında dikkat edilmesi gereken husus, bu hakkın iş yeri sınırları içerisinde yapılması zorunluluğudur. Yani işçi, çalışmasa bile bu konu ile ilgili hakkını iş yerine giderek uygulayabilir. İşçi işverenine olan iş görme edimini yerine getirmeme eylemini evinde istirahat ederek ifa edemez.
İşveren herhangi bir mücbir durum söz konusu değil ve iş sözleşmesinde beyan edilen ve imza altına alınan ücret ödeme gününden itibaren 20 gün içerisinde işçiye ücretini ödemez ise, işçi haklı neden ile iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi tarafından yapılan bu fesih sonrasında, işçinin tüm alacaklarının yanı sıra, kendisine kıdem tazminatı ödemesi de yapılmalıdır.
İş sözleşmesinin haklı nedenle feshi
İşçinin iş görme edimini yerine getirmeme hakkından başka bir de 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24/f Maddesi’nde de işçiye iş sözleşmesini derhal feshetme hakkı tanınmıştır.
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
Haklı fesih işlemi nasıl yapılır?
Ücreti ödenmediği için iş sözleşmesini feshetmek isteyen işçi, işverenin yasal yükümlülüğü olan 20 günlük süreyi beklemelidir. 20 günlük süre biter bitmez, 21. Günden itibaren 6 gün içerisinde işverenine noter kanalı ile bir ihtarname göndermesi gereklidir. İhtarnamede, kendisine ücret ödenmediği ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24/f Maddesi gereği iş sözleşmesini haklı neden ile feshettiği ve tüm alacakları ile beraber kıdem tazminatının ödenmesini belirtilmelidir.
Noter kanalı ile yapılan bu ihtarnamede, tüm alacakları ile ilgili 7 iş günü süre vermek en uygun olanıdır. 7 iş günü içerisinde gerçekleşmez ise, bu sefer işçi hukuki yollara başvurabilir.
Alacaklar için ilk önce arabuluculuk ofisine gitmelisiniz.
Eğer çekilen ihtarnameye işveren herhangi bir cevap vermez ve ödeme işlemini gerçekleştirmez ise, işçi öncelikle arabuluculuk ofisine başvurmak zorunludur. Bknz: İşe iade davaları ve arabuluculuk dönemi Arabuluculuk ofisine vereceğiniz bir dilekçe ile işlemlerinizi başlatabilirsiniz. Vereceğiniz dilekçe sonrasında arabuluculuk avukatı, işveren ile irtibata geçecek ve uygun bir tarihte bir görüşme gerçekleştirecektir. Bu görüşme sonucunda tarafların mutabakat sağlayamaması durumunda bu sefer işçiye, iş mahkemesi kapısı açılacaktır. Arabuluculuk dilekçe örneği içinArabulucuya başvuru dilekçesi örneği başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.
Haklı neden ile fesih işsizlik maaşı
Kendisine ücret ödenmeyen işçi, haklı neden ile iş sözleşmesini fesheder ise, işsizlik maaşından da faydalanma hakkına sahip olacaktır. Fesih işleminden sonra, eğer gerekli prim şartlarını yerine getirebiliyor ise, işsizlik maaşı için İşkur’a başvuruda bulunabilir. Bknz: İşsizlik maaşı hakkında herşey
