Kadın işçilerin gece çalışması

Gece Çalışması nedir?

Gece çalışması sadece, faaliyetin günün yirmi dört saatinde kesintisiz olarak sürdürülmesi zorunda kalındığı; faaliyetin en azından günün gündüz bölümünü aşıp gece de devam ettiği ve bu bakımdan da günlük çalışmanın vardiya adı altında ayrı işçi grupları oluşturulması ve bir kısmı gündüz bir kısmı gece döneminde çalıştırılmak suretiyle yapıldığı iş yerlerinde söz konusudur.

Bu neden ile günün yirmi dört saati kesintisiz faaliyetin gerekmediği diğer iş yerleri ve işlerde zorunluluk yoksa gece çalışması yapılamaz.

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 69. Maddesinde “gece işletilmelerinde ekonomik zorunluluk bulunmayan iş yerlerinde işçilerin gece çalışmasını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkarılabilir” hükmüne yer verilmektedir.

Periyodik olarak düzenlenen gece ve gündüz çalışmaları, vardiya sistemi gereğince dönüşümlü olarak yapılmaktadır. Vardiya ile değişen çalışma saatleri arasında 11 saatlik kesintisiz bir ara dinlenme olmadan çalışma yaptırılamaz. Bu değişimler sırasında çalışanların sosyal hayatını engellememek ve oluşturacağı psikolojik etkilerin en aza indirilmesi amacıyla, aynı nitelikteki vardiyaların üst üste gelmemesi öngörülmüştür. Zorunluluk olmadıkça işçilerin postaları değiştirilemez. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69. maddesi uyarınca, gece çalışması nedeniyle sağlığının bozulduğunu raporla belgeleyen işçiye işveren, olanakların elverdiği ölçüde gündüz postasında durumuna uygun bir iş verir.

Kadın işçiler maksimum kaç saat gece çalıştırılabilir?

Kadın işçilerin gece çalışmaları ise günlük 7,5 saati aşmayacak şekilde düzenlenmelidir. Kadınlar gece vardiyasında 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar. 18 yaşını doldurmamış genç ve çocuk kadın işçilere ise sanayiye ait işlerde gece çalışması yaptırılamaz.

25426 Sayılı Resmi Gazetede 07.04.2004 tarihinde yayımlanan , Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’e istinaden belirlenen esaslar gereğince;

Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak işletilen veya nöbetleşe işçi postaları ile yapılan işlerde, çalışma sürelerine, gece çalışmalarına, hafta tatillerine ve ara dinlenmesine ilişkin özel usul ve esaslar bu yönetmelikle düzenlenmiştir. İlgili yönetmeliğe göre; İşveren veya işveren vekilleri, posta sayısı ile her postanın işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin değişiklikleri düzenleyerek iş yerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri şekilde ilan etmekle yükümlüdür. İşveren ilan ettikleri , her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeleri ve bu işçiler için işe başlamadan önce alınan periyodik sağlık raporlarının bir nüshasını ilgili bölge müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.

Gece çalışması yapacak kadın işçilerin sağlık raporları

Kadın işçiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan “Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik” ile belirtilen şartlara uyularak gece postalarında çalıştırılabilirler.

İşverenler kadın işçilere gece çalıştırması yapma durumu söz konusu ise. Kadın işçiler ile ilgili gece çalışması yapılmadan önce, iş yeri hekimi, iş yeri ortak sağlık birimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırasıyla en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu, sağlık ocağı, Hükumet veya belediye doktorlarına muayene ettirerek çalışmalarına engel bir durum olmadığına dair sağlık raporu almalıdır. Bu raporlar her 6 ayda bir yenilenmelidir. Bu raporların teminin de ve kontrolünde sorumluluk işverenlerdedir.

Eşi ile aynı vardiya da çalışan kadın işçi

Gece çalışması yapan kadın işçinin aynı veya farklı iş yerinde çalışan eşi de gece çalışması yapıyor olabilir. Kadın işçi işvereninden eşi ile aynı vardiya saatlerine denk gelmeyecek şekilde çalışmayı talep edebilir. İşveren kadın işçinin bu taleplerini dikkate almak zorundadır. Aynı iş yerinde çalışan eşlerin aynı gece postasında çalışma istekleri de işverence olanak dahilinde karşılanır.

Gece çalışmasında servis

İşverenin gece vardiyasında çalışan ve Belediye sınırları dışındaki iş yerine ulaşması gereken veya belediye sınırları içinde bulunan iş yerine ulaşmakta güçlük çekecek kadın işçileri uygun araçlarla iş yerine getirip mesai bitiminde ikametine geri götürmekle sorumludur.

Gebe işçilerin gece çalışması

Gebe olan kadın işçiler gece vardiyasında çalıştırılmaları söz konusu değildir. Gebe olduğu doktor raporuyla tespit edildiği tarihten itibaren doğum sonrasında doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren 6. ayın sonuna kadar gece çalışması yapamazlar. Bu süre doktor raporuyla bir yıla kadar uzatılabilir.