Soru: Merhaba, 6 senedir çalışmakta olduğum iş yerimde işverenim departmanımı değiştirmek istiyor fakat ben o departmanda çalışmak istemiyorum. Kıdem ve ihbar tazminatımı alıp iş yerinden ayrılma imkanım var mıdır? Yani İşveren çalışma şartlarını değiştirebilir mi? Yardımcı olabilir misiniz?
Cevap:
Merhabalar,
Konuyla ilgili 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 22. Maddesi‘nde;
Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi
Madde 22 – İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21. madde hükümlerine göre dava açabilir.
İfadelerine yer verilmiştir.
İşveren çalışma şartlarını değiştirebilir mi?
Çalışma şartlarında, işyeri uygulamalarında veya iş sözleşmesi hükümlerinde değişiklik yapmak isteyen bir işveren, durumu yazılı olarak işçiye bildirmekle yükümlüdür. İşveren tarafından yapılan ve İşçi tarafından “6” gün içinde kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamayacak, iş sözleşmesinin bu nedenle feshi durumunda, kıdem tazminatı ve bildirim süreleri konusundaki yükümlülüklere bağlı kalınacaktır.
Fakat bir konuyu da belirtmekte fayda var;
İş sözleşmesinde görev yeri değişiklikleri hakkında herhangi bir düzenleme yapılıp yapılmaması da bu konuda büyük önem arz etmektedir.
Taraflar arasında imzalanan iş sözleşmelerinde;
“İşçi, işyerinde, çalışma mevzuatı ve işveren tarafından belirlenmiş bulunan çalışma şartlarına, iş disiplinine, iş sağlığı ve iş güvenliği kurallarına, işveren tarafından çıkartılmış ve çıkartılacak olan yönetmelik, genelge, sirküler, talimat gibi düzenlemelere uymayı kabul ve taahhüt eder.”
Şeklinde bir madde varsa şayet, işverenin talebine riayet etmek zorunda kalabilirsiniz.
Bu tarz durumlarda öncelikle iş sözleşmesinin değişikliği gerekli kılan geçerli bir neden bulunmalıdır. Dolayısıyla, 4857 sayılı Kanunun 18. maddesinde fesih için aranan geçerli nedenler, değişiklik feshinde de aynen bulunmalıdır. Bir başka deyişle, değişiklik feshine gidebilmek için işçinin yeterliliğinden, davranışından veya işletme zorunluluklarından kaynaklanan geçerli bir nedenin bulunması gereklidir. Bunun yanında işçiye teklif edilen değişikliğinin hukuka, kanuna, iş sözleşmesine uygun olması ve işçiden bu teklifi kabul etmesinin haklı olarak beklenilebilecek olması gerekir. İşçinin olması gerekenden çok daha farklı ya da akıl dışı bir teklifin kabul edilmesi beklenemez.
Eğer işçi kendisi aleyhine gerçekleşen bir değişiklik teklifini kabul etmez ise ve neden ile iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilecek olur ise, işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacaktır.
Özetlememiz gerekir ise şayet;
Normal şartlarda işveren sadece tek taraflı yönetim hakkını kullanarak işçinin çalışma koşullarında değişiklik yoluna gidemez. İşveren bu değişiklik işleminni muhakak yazılı olarak işçiye bildirmek ile yükümlüdür.
İşçi hiç bir şekilde akla mantığa sığmayan ve onun çalışma koşullarını olumsuz anlamda etkileyecek tüm değişiklikler de iş sözleşmesini 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24/f bendi gereğince haklı neden şikle feshedebilecektir. Haklı neden ile yapacağı bu fesih sonrasında işçi sadece kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Bknz: Haklı neden ile fesih ve ihbar tazminatı
Ayrıca işverenin yapacağı çalışma koşullarında ki değişikliği kabul etmeyen işçiyi işten çıkartmak isteyen işveren işçinin kıdem tazminatını ödemek ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde hüküm altına alınan bildirim sürelerine riayet etmesi gerekmektedir.
Bununla berabe, eğer işçinin imzaladığı, İş sözleşmesinde; “İşçi, işyerinde, çalışma mevzuatı ve işveren tarafından belirlenmiş bulunan çalışma şartlarına, iş disiplinine, iş sağlığı ve iş güvenliği kurallarına, işveren tarafından çıkartılmış ve çıkartılacak olan yönetmelik, genelge, sirküler, talimat gibi düzenlemelere uymayı kabul ve taahhüt eder.” şeklinde bir madde var ise, yapılan değişiklikleri işçi kabul etmek zorunda kalabilir. Buradaki tek dikkat edilmesi gereken şey, değişiklik sonrasında işçinin çalışma şartlarının değişip değişmemesidir. Yani, ücret, çalışma saatleri vb. gibi kriterlerde olumsuz anlamda bir değişiklik söz konusu değil ise, o zaman işverenin yaptığı teklifin kabul edilmesi gerekir.
