Senelik izin hakkı, 4857 Sayılı İş Kanunu‘na tabi çalışan tüm işçilerde olduğu gibi taşeronda çalışan işçiler için de geçerlidir. Taşeronda çalışan işçilerin de aynı koşullarda yıllık ücretli izin hakkı vardır. Taşeronda çalışan işçilere, yıllık ücretli izin hakkının kullandırılmaması, uluslararası sözleşmelerin, Anayasa’nın ve 4857 Sayılı İş kanunu‘nun ihlali anlamına gelmektedir.
Taşeron işçilerin senelik izin hakkı var mıdır?
Bir kamu kuruluşunda çalışan taşeron işçinin, bağlı olduğu taşeron firma değişmesi o işçinin hizmet süresini sıfırlamaz. İşçinin kamu kurumlarında çalıştığı süreler esas alınarak, bu sürelere uygun bir şekilde yıllık izin kullandırılır. Alt işveren değişikliği yıllık izin konusunda işçiyi olumsuz anlamda etkilemez.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Çalışma şartları ve dinlenme hakkı” başlıklı 50. maddesi şu şekildedir:
“Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir”.
Anayasa’nın 50. maddesi ile “yıllık ücretli izin” Anayasal bir hak olarak kabul edilmiş ve bu hakkın kanun ile düzenleneceği belirtilmiştir.
Yıllık ücretli izin hakkı, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59 ve 60. maddelerinde düzenlenmiştir.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 53. maddesine göre “yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez”. Yani, işçi, “ben yıllık izin kullanmayacağım, izin kullanmak yerine izin parası alacağım” deme hakkına sahip değildir.
Aynı şekilde işverenin de işçisine “sen iznini kullanma ben parasını vereyim” deme şansı yoktur.. Çünkü Anayasal bir hak olan yıllık ücretli izin, işçinin fiziksel, psikolojik ve sosyal sağlığının korunması bakımından büyük önem taşır.
Yıllık ücretli izin süresi işçinin kıdemine göre belirlenir.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi işçinin hizmet süresine (kıdemine) göre belirlenir.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi,
- 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
- 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz.
Ayrıca, 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarıdaki yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi 20 günden az olamaz. Yani bu işçilerin, hizmet süresi 5 yıldan az bile olsa bu işçilere en az 20 gün yıllık ücretli izin verilmesi gerekir. Bu süreler, asgari sürelerdir. Bireysel iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi ya da iş yeri uygulaması ile bu süreler artırılabilir. Ancak bu sürelerin altına inilemez. Bknz: İşçinin ücretli izin hakları nelerdir?
