Bilindiği gibi mevcut hükümet, iş hayatında ki kıdem tazminatı ile ilgili yaşanan sorunların önüne geçmek adına bir fon oluşturup, çalışanların kıdem tazminatını güvence altına almak istiyor.
Peki kıdem tazminatı fonu geldiğin de ne gibi değişiklik olacak?
Öncelikle iş akdi işveren tarafından feshedilen, ya da kıdem tazminatını hak edecek şekilde iş akdini fesheden işçinin kıdem tazminatı alma konusunda ki muhattab artık işveren olmaktan çıkıyor. İşçi iş akdinin feshinden sonra kıdem tazminatını işvereninden değilde, devletten alacak.
İşveren, devlet tarafından oluşturulacak kıdem tazminatı fonuna, işçi adına her ay belirlenen miktarda ödeme gerçekleştirecek ve bu ödeme fon da biriktirilecek. Olası bir işten çıkış işleminde de, işçi işveren ile muhattab olmayacak kıdem tazminatını devletten talep edebilecek.
Eski çalışanlar bu sisteme dahil olacak mı?
Eski çalışanlar, aynı iş yerinde çalışmaya devam ettikleri sürece tüm hakları baki kalmak şartıyla eski sistemde çalışmaya devam edebilirler. Ama yeni işe girenler otomatikman bu sisteme dahil olacaklar.
Öngörülen sistemde ise yeni işe giren bir işçinin kıdem tazminatı hesabından para çekebilmesi için 15 yıldır sigortalı olması ve en az 3600 gün (on yıl) prim ödenmiş olması ya da konut alması gerekecek.
Fakat çalışanlar bu koşulları yerine getirse bile kıdem tazminatının tamamını değil, sadece yarısını alabilecek. Mevcut işinde biriken hesabı yeni sisteme dahil etmeyenlerden yeni işe girdiklerinde 15 yıllık sigorta şartı yeniden aranmaya başlanacak. Hesaptan bir defa para çekildikten sonra yeniden para çekilebilmesi için 1800 gün (beş yıl) prim ödenmesi koşulu aranacak. Kıdem tazminatının tamamının kendisi ya da varislerince çekilebilmesi için işçinin emekli olması, ölmesi veya 5 yıl boyunca adına açılan hesaba hiç prim yatırılmaması gerekecek.
İstifa ile bile kıdem tazminatı hakkı kazanılacak.
Yeni sisteme geçildiği taktirde, işçi iş yerinden istifa etse dahil kıdem tazminatına hak kazanabilecek. Fakat bu haktan yararlanabilmek için sisteme giriş tarihinden itibaren 15 yıl bekleyecektir.
Peki diğer kıdem tazminatı alma durumları ortadan kalkacak mı?
Halen geçerli olan 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi‘ne göre, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince çalışanlar 7 hal ve şartta işverenlerinden kıdem tazminatı alabiliyorlar. Bunlar;
- İşveren tarafından haklı bir sebep olmadan işten çıkartılırsa,
- İşçi haklı bir sebeple işi bırakırsa,
- Erkek çalışanlar askerlik için işi bırakırsa,
- Emekli olmak amacıyla işçi işi bırakırsa,
- Emeklilikte diğer şartları tamamlayıp, tamamlaması gereken yaşı evinde geçirmek isteyen işçi işi bırakırsa,
- Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakırsa,
- İşçinin ölmesi,
hallerinde her çalışma yılına bir aylık brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı ödenir.
Fon gelirse;
- Emekli olursa kendisine,
- Adına en az 10 yıl Fona prim ödenen işçinin isteği halinde parasının yarısını,
- İşçinin ölümü halinde kanuni mirasçıları,
Kıdem tazminatına hak kazanacaklar.
Yani fona geçildiği taktirde, 1475 sayılı eski iş kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesinde belirtilen kıdem tazminatını hak ediş şartları da ortadan kalkacaktır.
