Deneme süreli iş sözleşmesinde sigorta yapılmalı mı?
Soru: Merhaba bugün bir iş görüşmesine gittim. İş görüşmesi gayet olumlu geçti fakat kafama takılan bir konu var. İş görüşmesi yaptığım yetkili, iki aylık deneme süresinin olduğunu söyledi bu yasal mıdır? Ayrıca sigorta işlemlerini de deneme süresinden sonra başlatacağını söyledi. Ben çok bilgi sahibi olmadığım için tamam dedim ama işverenin böyle bir hakkı var mı? Bana yardımcı olursanız çok sevinirim.
Cevap: Merhabalar, bu konuyu oldukça suistimal eden işverenlerimiz mevcut. Öyle ki zaman zaman deneme süresinde maaş verilir mi? diye sorular ile dahi karşılaşıyoruz. Bugün sizin vesileniz ile bu konuya çözüm getirmeye çalışalım.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 15. Maddesinde;
Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
İfadelerine yer verilmiştir.
Bu kanun gereği işverenler ilk defa işe aldıkları işçileri deneme süresine tabii tutabilirler. Fakat bu madde tarafların birbirlerine herhangi bir haksızlık yapmasından ziyade, tarafların işini kolaylaştırmak için hüküm altına alınmıştır.
Bu durum, işe aldığı işçisini tanımayan işveren, ya da yapacağı ve yahut çalışma ortamını bilmeyen işçinin karşılıklı olarak adaptasyon sorununu ortadan kaldırmak ve olası bir problemden dolayı iş sözleşmesini feshetme konusunda herhangi bir prosedüre takılmasını engeller. İşçi arzu eder ise, iş yerinden bu süre içerisinde herhangi bir sebep belirtmeksizin ayrılabilir, işveren ise gene aynı bu süreler içerisinde işçisinin iş sözleşmesini haklı bir neden belirtmeksizin herhangi bir tazminat ödemesi yapmaksızın feshedebilir. Bknz: Deneme süresi ile ilgili merak edilenler
Fakat deneme süreli iş sözleşmelerinde genellikle sigorta başlangıcı ile ilgili problemler yaşanmakta. Bunlardan bir tanesi de sizin yaşadığınız durum.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun, 7. maddesinde;
Sigorta hak ve yükümlülüklerinin 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için (hizmet akdine istinaden çalışanlar için) çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlayacağı,
“Sigortalı bildirimi ve tescili” başlıklı 8 inci maddesinde de; işverenin, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, (bazı istisnalar hariç) 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde (yukarıda) belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlü olduğu,
İfadelerine yer verilmiştir.
Özetlememiz gerekir ise şayet;
İşverenler genellikle işe aldığı işçilerinin deneme süresi içerisinde herhangi bir şekilde sigorta yapmasına gerek olmadığı düşüncesiyle, işe ihtiyacı olan işçiyi de ikna ederek deneme süresini sigortasız bir şekilde tamamlamak isteyebilir. Ama bu şekilde gerçekleşen bir uygulama yasal değildir. İşvereniniz her halükarda da sizin sigorta işlemlerinizi iş başı yaptığınız gün Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmek ile yükümlüdür.
