Raporlu işçinin başka işte çalışması
Soru: Merhaba, 01.11.2018 – 07.12.2018 tarihleri arasında raporlu olan işçimizin bu tarihler içerisinde başka bir iş yerinde sigortalı olarak çalıştığını tespit ettik. Bu işlem sonucunda işçiye ne gibi bir yaptırımda bulunabiliriz? Raporlu işçinin başka işte çalışması sonucunda ne gibi bir işlem yapabiliriz? Bilgi verebilir misiniz? Teşekkürler.
Cevap:
Merhabalar, herhangi bir nedenden dolayı rapor yani istirahat alan işçi normal şartlarda çalışmamalıdır. Fakat bazı durumlarda bu durum taraflarca suistimal edilmektedir. Raporlu olan işçinin kendi iş yerinde çalışması bile bazı durumlarda mümkün değilken, işçinin raporluyken başka bir işte çalışması daha ciddi sorunlar ile karşı karşıya bırakabilir.
Raporlu işçi çalışabilir mi?
Normal şartlar da 4857 Sayılı İş Kanunu‘numuzda raporlu işçinin çalışmaması ile ilgili net bir hüküm bulunmamaktadır. Fakat bu konu ile ilgili bir takım kısıtlamalar söz konusudur. Bunlardan en önemlisi istirahatli işçinin istirahat süresince çalışıp çalışmaması ile ilgilidir. Hepimizin bildiği gibi, rapor resmi ve bir rahatsızlık sonucu alınan bir evraktır. Alınan bu rapor sonrasında doğal olarak işçinin istirahat etmesi beklenmektedir. Yapılan bu istirahat neticesinde Sosyal Güvenlik Kurumu işçiyi, geçici iş görememezlik ödeneğinden faydalandırmaktadır. Eğer işçi raporlu olmasına rağmen çalışması gerekiyor ise, bu sefer işverenler tarafında istirahat bildirimi yapılırken, işçinin ilgili süreler içerisinde çalıştığı beyan edilmelidir. İşverenler çalıştırdığı işçi ile ilgili rapor bildirimini doğal olarak istirahat süresince çalışmıştır şeklinde yapar ise, bu durum hukuki olarak işverene problem doğurmaz. Fakat işçi bu durumda istirahat ödeneğinden faydalanamayacaktır. Bknz: Raporlu işçinin çalışması
Raporlu işçi çalıştırma
Normal şartlarda raporlu işçi için uygun olan en iyi hareket, rapor süresince çalışmayıp istirahat etmesidir. Fakat bazı durumlarda işverenler işçilerinden çalışmalarını talep edebilir. Bunda bir problem yok. Sadece işverenler Sosyal Güvenlik Kurumu‘na bildirim yaparken, işçi ile ilgili çalışmıştır bildirimi yapmak zorundalar.Aksi halde Sosyal Güvenlik Kurumu bu durumu tespit ederse işverene idari para cezası uygulayacaktır.
Raporlu işçinin çalışması
İşçi rapor aldıktan sonra, çalışması gerekir ise çalışabilir. Fakat eğer işverenin bu durumu işverene işçinin çalışmadığı şeklinde yaparsa bu bildirim doğal olarak hatalı olacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu işçiye işverenin bildirimi sonrasında geçici iş görememezlik ödeneği çıkartacağı için, olası bir tespit sonrasında işçiye ödenen tüm geçici iş görememezlik ödeneği gene işçiden faizi ile geri tahsil edilir.
Ayrıca, istirahat etmesi gerekirken, sürelere riayet etmeden çalışan işçi, sırf bu neden ile rahatsızlığı tekrarlanır yada artar ise, bundan sonra aynı rahatsızlık ile ilgili kendisine ödenecek geçici iş görememezlik ödeneğinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 1/4 oranında kesinti uygulanır. Bununla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu, arzu eder ise, aynı rahatsızlıktan dolayı tekrar edebilecek tüm tedavi masraflarını da işçiden rücu edebilir.
Raporlu işçi başka işyerinde çalışması
Raporlu iken bir işçinin çalışıp çalışmaması bile bu kadar hassas bir konu iken, raporlu olduğu halde asıl işvereni tarafından çalıştırılmayan ve evinde istirahat etmesi istenen işçi, bir başka işyerinde çalışırsa ve bu durum işvereni tarafından tespit edilir ise, işveren arzu ederse işçisini 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25-II/e maddesine dayanarak işten haklı neden ile derhal çıkartabilir.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun İşveren tarafından haklı nedenler ile fesih başlıklı 25. Maddesi’nin Ahlah ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket konulu 25-II/e bendinde;
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
İfadelerine yer verilmiştir.
Raporlu olduğu için, kendi iş yerinde çalışmanın bile aslında etik olmadığı bir durumda, evinde istirahat etmesi gerekirken, başka bir işte çalışan işçi, işvereni tarafından çalışmış olduğu döneme kadar ücret alacakları dışında hiçbir hak kazanamadan işten çıkartılabilecektir.
Özetlememiz gerekir ise;
İşçinin almış olduğu rapor sonrası istirahat etmesi tarafların öncelik vermesi gereken bir konudur. Eğer işçi rapor aldığı için evinde istirahat etmesi gerekirken, başka iş yerinde çalışır ise ve bu durumu asıl işvereni tespit ederse, işveren işçisinin doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışından ötürü, iş sözleşmesini haklı neden ile, Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketten tazminatsız bir şekilde feshedebilir.
