İşyerinin devri halinde işçilerin hakları
Çalışma hayatımızda zaman zaman işverenler bir takım problemlerden ötürü işyerlerini devletmek zorunda kalabilirler. Bu durum her ne kadar zor olsa da devir işlemlerinde en büyük problemi işçiler yaşamaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 6. maddesinde bir işyerinin veya bir bölümünün devri durumunda işçilerin haklarına zarar gelmemesi ve bu hakların korunması amacıyla düzenleme yapılmıştır.
4857 Sayılı İş Kanunu’na konu ile ilgili;
İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukukî bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birlikte devralana geçer.
Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.
Yukarıdaki hükümlere göre devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.
Tüzel kişiliğin birleşme veya katılma ya da türünün değişmesiyle sona erme halinde birlikte sorumluluk hükümleri uygulanmaz.
Devreden veya devralan işveren iş sözleşmesini sırf işyerinin veya işyerinin bir bölümünün devrinden dolayı feshedemez ve devir işçi yönünden fesih için haklı sebep oluşturmaz. Devreden veya devralan işverenin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut iş organizasyonu değişikliğinin gerekli kıldığı fesih hakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerden derhal fesih hakları saklıdır.
Yukarıdaki hükümler, iflas dolayısıyla malvarlığının tasfiyesi sonucu işyerinin veya bir bölümünün başkasına devri halinde uygulanmaz.
İfadelerine yer verilmiştir.
Devralan işveren, işçilerin devirden önce ki işe girişlerini dikkate almak zorundadır.
Bir işletmeyi devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti gibi haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla mükellleftir. Yani devirden sonra işten çıkarılma ya da haklı fesih durumunda; işçi devirden önce o işyerine hangi tarihte girmiş ise o tarihe göre kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer tüm işçilik alacakları hesaplanacaktır.
Ayrıca, işyerinin olası bir devri halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken ama ödenmeyen borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludur. Devreden işverenin bu yükümlülüklerden sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır. İki yıllık süre içerisinde devreden ve devralan işverenin birlikte sorumluluğu bulunmaktadır. Fakat eski işverenin sorumluluğu devirden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken hakları kapsar. Yani devirden sonra gerçekleşen yıllık izin ücreti, ihbar tazminatı gibi işçi alacaklarından eski işverenin sorumlu olması söz konusu olmamaktadır. Ayrıca, devir tarihinden önce işçinin yaptığı fazla mesai, genel tatil ve hafta tatili çalışmaları ile ikramiye, prim, ücret gibi ödemelerinden eski işveren devir tarihinden itibaren iki yıl süre ile yeni işverenle birlikte sorumludur. Eğer işçi alacakları ile bir problem olursa işçi bu durumda, dilediği işverenden ya da her iki işverenden de talep edebilir. Kıdem tazminatından ise iki yıl süreyle sınırlı olmaksızın, ancak işçiyi çalıştırdığı dönemle sınırlı olmak üzere, eski işveren de yeni işverenle birlikte sorumludur.
İşyerinin devredilmesi taraflara haklı fesih şansı vermez
İşyerinin bir başka işverene devredilmesi, gerek devreden işverene gerekse devralan işverene haklı neden ile fesih şansı vermemektedir. İşverenlerin devirden kaynaklı nedenler ile işçilerin iş sözleşmelerini feshetme şansı bulunmamaktadır. Aynı zaman da bu durum işçiler için de geçerlidir. Hiçbir işçi, işveren değişikliğinden dolayı iş sözleşmesini haklı neden ile feshedemez.
Herhangi bir işyerinin kısmen veya tümüyle devredilmesi durumunda, söz konusu işyerinde çalışmakta olanlar aynı şartlarla çalışmaya devam edeceklerdir. İşyerinin devri, çalışanların yasal hakları konusunda herhangi bir kayba yol açmayacak, çalışanlara işyerinin devri nedeni ile kıdem tazminatı ödenmesi gerekmeyecektir. Gerek kıdem tazminatı, gerekse yıllık ücretli izin haklarının belirlenmesi gerektiğinde devir öncesi ve devir sonrası oluşan toplam çalışma süresi esas alınacaktır.
İş sözleşmenizi çalıştığınız iş yerinizin devrinden dolayı haklı bir neden ile feshedemez, bu nedenden ötürü de işvereninizden kıdem tazminatınızı talep edemezsiniz. İşinizden ayrıldığınız taktirde, tüm haklarınızı kaybetmiş olursunuz.
Bir işyerinin devredilmesi yeni işverene işçilerin mevcut haklarının kısıtlama şansı vermemektedir. Yeni işveren işçilere “ bir önde ki işvereniniz size fazla maaş veriyordu ben artık vermeyeceğim. “ vb. cümleler ile işçilerin bir takım yasal haklarına tecavüz etmesi durumunda bu sefer işçiler için yasal yollara başvurarak haklı neden ile iş sözleşmesini feshedebilir. İşveren değişikliği, işçinin hukuki haklarını, maaşını, çalışma koşullarını etkileyen bir durum değildir. Bu neden ile, işyerinin devri sırasında gerçekleşebilecek değişikliklere de işçiler çok dikkat etmelidir. Yeni işveren tarafından imzalatılmak istenen evraklar dikkatli bir şekilde okunmalı, sağlıklı bir şekilde analiz edilmelidir. Gerekirse konu ile ilgili bir uzmandan destek almak her zaman işçinin lehine olacaktır.
