İş sözleşmesi nedir, İş sözleşmeleri neden gereklidir?
İş sözleşmeleri, iş hayatında çalışanların ve işverenlerin en önemli unsurlarından biridir. Çalışanlar, genellikle kendilerinin aleyhine olan maddelerin altına imza atmaktan, işverenler ise zaman zaman “ bak sözleşmeyi imzalamazsan işe almam “ tarzında ki kötü patron rolünü üstlenmekten haz etmezler. Ama taraflar ne düşünür ise düşünsün, çalışma hayatında ki en önemli unsur imzalanan iş sözleşmeleridir.
İş sözleşmesi yapmak gerekli mi?
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 8. maddesi’nde iş sözleşmeleri ile ilgili;
Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.
İfadelerine yer verilmiştir.
İş sözleşmeleri 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre uyarlanmak durumundadır.
Normal şartlarda iş sözleşmeleri 4857 Sayılı İş Kanunu’na uygun bir şekilde hazırlanır. Yani imzalamış olduğunuz iş sözleşmesinin maddeleri 4857 Sayılı İş Kanunu’na aykırı ise geçersiz sayılır.
İşte bu neden ile işverenlerin de iş sözleşmelerini doğru seçmeleri gerekmektedir. İşverenlerin, kendini korumak amacı ile kanuna aykırı koyacağı maddeler, olası bir anlaşmazlık sonucunda mahkeme önünde “kötü niyetli” gözükmesine neden olacaktır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?
Asla okumadan imza atmayın.
Her ne kadar iş sözleşmesinin 4857 Sayılı İş Kanunu’na uygun düzenlenmesi gerektiğinden söz etsekde, işveren şirket için bir takım düzenlemeler yapma hakkına sahiptir. Bu neden ile eğer iş sözleşmenizi okumaya gerek görmeden imzalıyorsanız, tehlikeli bir iş yaptığınızı bilmeniz gerekiyor.
Örnek:
Siz belirsiz süreli bir iş bulduğunuzu düşünüyorsunuz fakat herşey düzgün ilerlerken 8 ay sonra iş akdiniz bir anda feshediliyor. Sebebini sorduğunuzda önünüze imzalamış olduğunuz belirli süreli iş sözleşmesi koyuluyor. Hiç bir hak hukuk talebinde bulunamazsınız. Herhangi bir işe iade davası açamazsınız. Okumadan imzalamış olduğunuz iş sözleşmesine göre, 8 ay sonra iş akdinizin feshedileceği size ilk gün tebliğ edilmiş.!
Bu neden ile insanlar sadece bir işe girerken değil, bir imza atmasını gerektiren bütün durumlarda neye imza attığına dair fikir sahibi olmalı ve imza attığı metni o an ne kadar yoğun olursa olsun okumalıdır. Okuduğundan teknik olarak bir şey anlamıyor ise, ilerleyen dönemlerde yaptığı bu hatadan dolayı pişman olmamak adına imza atmadan önce bir uzmana danışmalıdır.
İnsanlara güvenin ama şüphe kapılarını tam olarak kapatmayın.
İnsanlara güvenmeden olmaz öyle değil mi? Haklısınız. Peki siz de zaman zaman iş hayatımız da güven duygusu ile de hareket ediyormusunuz? Size insanlara güvenmeyin diyemeyiz tabiki ama ne kadar ” güven ” duygusu yer alsada zihninizde, hepimiz çok iyi biliyoruz ki en büyük hatamız “ güven “ imajı vermek için çevremizdeki tanıdığımız insanların önümüze koyduğu kağıtları sorgusuz sualsiz imzalamamamızdır.
Bunda yadırganacak bir durum söz konusu değil. Önünüze imzalamanız için bir kağıt konuluyor ise, o kağıdın içeriği hakkında fikir sahibi olmanız sizin en doğal hakkınızdır.
İş sözleşmeleri konusunda nerele dikkat etmeliyiz?
İş sözleşmelerini imzalamadan önce bir takım hususlara dikkat etmemiz gerekmektedir.
Bunlar;
- Hangi şartlarda olursanız olun, imzalayacağınız iş sözleşmesini muhakkak okuyun,
- Anlayamadığınız bir madde ya da bir konu söz konusuysa unutmamak adına işaretleyin ve imza atmadan önce muhakkak bir uzmana danışın,
- Sözleşmede kabul etmediğiniz bir madde var ise bu madde ile ilgili işvereninize sorular sorun ve mutabakat sağlamaya çalışın,
- Kafanıza takılan bir konu sonrasında ya ne olacak deyip imza atmayın,
- Sözleşmeyi imzaladıktan sonra bir nüshasını da siz alın,
